1) Olağan Evlenme Yaşı Kaçtır?
4721 sayılı Türk Medeni Kanun’un 11. maddesinde, kişinin 18 yaşını doldurmasıyla birlikte ergin olacağı düzenlenmiştir. Ayırt etme gücünün mevcut olması ve evlenmeye engel bir halinin bulunmaması durumunda kişi, 18 yaşını doldurması durumunda kimsenin iznine bağlı kalmadan evlenebilecektir.
Bununla birlikte Kanun’un 124. maddesinin ilk fıkrasında: “Erkek veya kadın on yedi yaşını doldurmadıkça evlenemez.” düzenlemesine yer verilmiştir. 17 yaşını doldurmuş birinin evlenebilmesi de mümkün olmakla birlikte kişi henüz ergin sayılmadığından 17 yaşındaki bir kişinin evliliği, ancak yasal temsilcisinin rızasıyla geçerli olabilecektir.
2) Evlenmeye İzin Davası Nedir?
Yukarıda izah edildiği üzere 18 yaşını doldurmuş bir kişinin kimsenin iznine bağlı kalmadan evlenebilmesi mümkünken 17 yaşını doldurmuş bir kişi ancak yasal temsilcisinin rızasıyla evlenebilmektedir.
Kişinin 17 yaşından küçük olması durumunda ise Medeni Kanun’un 124. maddesinin 2. fıkrası karşımıza çıkmaktadır. İlgili maddede: “Ancak, hâkim olağanüstü durumlarda ve pek önemli bir sebeple on altı yaşını doldurmuş olan erkek veya kadının evlenmesine izin verebilir. Olanak bulundukça karardan önce ana ve baba veya vasi dinlenir.” düzenlemesine yer verilmiş olup kanun koyucu tarafından 16 yaşını doldurmuş birinin bazı özel durumlar sebebiyle hâkim kararı ile evlenebileceği düzenlenmiştir. Söz konusu özel durumların mevcut olması halinde evlenmeye izin verilmesi için mahkemeye yapılacak bu başvuruya evlenmeye izin davası denilmektedir.
3) Evlenmeye İzin Davasının Şartları Nelerdir?
3.1) Kişinin 16 Yaşını Doldurmuş Olması
Hâkim kararı ile evlenmenin gerçekleşebilmesi için Kanun’da aranan ilk şart kişinin 16 yaşını doldurmuş olmasıdır. 16 yaşını doldurmamış birinin evlenebilmesi, özel sebeplerin mevcut olması halinde dahi mümkün değildir.
“Evlenmesine izin verilmesi istenilen 01/11/1996 doğumlu Hilal’in dava ve hüküm tarihinde on altı yaşını doldurmadığı anlaşılmaktadır. Mahkemece, yasal şartın oluşmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekirken Türk Medeni Kanunun 124/2. maddesi hükmüne aykırı olarak evlenmeye izin verilmesi usul ve yasaya aykırı bulunmuştur.” (YARGITAY 2. HUKUK DAİRESİ E. 2013/20482 K. 2014/5005 T. 10.03.2014)
Nitekim yukarıda yer verdiğimiz emsal Yargıtay kararında görüleceği üzere, 16 yaşını doldurmamış birinin hâkim izniyle dahi evlenebilmesi mümkün olmayıp evlenmeye izin talebiyle açılacak olan davada mahkeme tarafından incelenecek ilk husus evlenmeye izin verilmesi talebinde bulunan kişinin 16 yaşını doldurup doldurmayacağı olacaktır.
3.2) Olağanüstü Durumun ve Pek Önemli Bir Sebebin Mevcut Olması
Hâkim tarafından evlenmeye izin verilebilmesi için gerekli bir diğer husus ise, Kanun maddesinin lafzından da anlaşıldığı üzere evlenmeyi gerektirecek ölçüde önem arz eden olağanın dışında bir durumun söz konusu olmasıdır. Hangi durumların bu kapsamda kabul edileceği kanun koyucu tarafından sınırlı bir şekilde sayılmamış ve olağanüstü bir halin var olup olmadığının tespiti hâkimin takdirine bırakılmıştır. Yargıtay’ın emsal kararlarından yola çıkarak örnek vermek gerekirse, evlenmeye izin verilmesi talep edilen küçüğün hamile olması, kişinin evlenerek başkalarının bakımından bir an önce kurtulmak istemesi, yaşanılan coğrafyadaki örf ve adet sebebiyle tarafların birlikteliğine ilişkin dedikodu ve söylentilerin yaygınlaşması, kişinin nişanlanması veya da yaptığı düğün merasimi ile evlendiğini çevresine duyurması gibi sebepler mahkemece olağanüstü ve pek önemli bir hal olarak kabul edilmektedir. Bunun yanında tarafların, bir arada yaşayarak karı-koca hayatı sürmeleri ise bazı Yargıtay kararlarında önemli bir sebep olarak görülmemiştir. Dolayısıyla hâkim, her davadaki olayın şartlarını kendisi değerlendirecek ve olanak buldukça karardan önce anne, baba veya vasiyi dinleyerek somut olayın özeliklerine göre hareket edecektir.
4) Görevli ve Yetkili Mahkeme Neresidir?
Evlenmeye izin verilmesi davasında yetkili mahkeme, talepte bulunan kişinin veya ilgililerden birinin yerleşim yeri mahkemesidir. Görevli mahkeme ise Aile Mahkemeleridir.